Aby ocenić stan tego narządu, możesz skorzystać z różnych metod diagnostycznych. Wśród nich znajdują się m.in. badania laboratoryjne czy obrazowe. Dowiedz się, jak sprawdzić, czy Twoja wątroba jest zdrowa.
Badania przesiewowe w kierunku zakażeń wirusowych
Wątroba nie daje objawów bólowych, dlatego tak ważne jest regularne monitorowanie i dbanie o jej zdrowie. Szczepienie przeciwko WZW typu B jest najlepszą ochroną, zwłaszcza dla osób z grup ryzyka, do których należą pracownicy służby zdrowia czy osoby z chorobami nerek. Niestety nie ma szczepionki przeciwko WZW typu C, dlatego ważne jest wykonywanie badań przesiewowych. W ramach programów dostępnych w wybranych województwach w Polsce, możesz wykonać szybki test na HBV i HCV.2
Badania wątroby z krwi
Badania wątroby2 z krwi, znane jako próby wątrobowe (ang. LFT’s –Liver Function Tests), obejmują analizę kilku enzymów wątrobowych oraz białek wytwarzanych przez wątrobę. Chociaż próby te dostarczają istotnych informacji o zdrowiu wątroby, nie zawsze dokładnie odzwierciedlają jej funkcje. Niektóre wskaźniki mogą być podwyższone w wyniku problemów niezwiązanych bezpośrednio z tym narządem.3
Wyniki badań wątroby – co oznaczają poszczególne wskaźniki?
Gdy otrzymasz wyniki badań, ich interpretacją zajmuje się lekarz. Jeśli jednak zastanawiasz się, co kryje się pod skrótami wskaźników, poniżej wyjaśniamy najważniejsze z nich.3
- Aminotransferaza alaninowa (ALT) – enzym produkowany głównie przez komórki wątroby (hepatocyty).
- Aminotransferaza asparaginianowa (AST) – jest enzymem wytwarzanym przez komórki wątroby, ale znajduje się również w mięśniach szkieletowych i sercowym.
- Fosfataza zasadowa (ALP) – enzym produkowany w wątrobie, kościach, jelitach i łożysku.
- Gamma-glutamylotransferaza (GGT) – jest enzymem związanym z przewodami żółciowymi i jest często używany do potwierdzenia pochodzenia wątrobowego podwyższonego ALP.
- Bilirubina – to produkt rozpadu hemoglobiny. Jest przetwarzana przez wątrobę.
- Albumina – to białko syntetyzowane przez wątrobę. Jest istotnym wskaźnikiem funkcji wątroby.
- Czas protrombinowy (PT) i Międzynarodowy Współczynnik Znormalizowany (INR) – parametry te oceniają zdolność krzepnięcia krwi, która jest ściśle związana z funkcją syntetyczną wątroby.
Jak przygotować się do badania wątroby z krwi?
Próby wątrobowe z krwi zazwyczaj nie wymagają specjalnego przygotowania. Jednak, aby zapewnić dokładność wyników, warto unikać spożywania alkoholu przez 24 godziny przed pobraniem krwi. Ważne jest również, aby poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, lekach bez recepty i stosowanych suplementach diety, na przykład w przypadku przeziębienia. Na wyniki badań nie trzeba długo czekać – zwykle są dostępne już tego samego lub kolejnego dnia od pobrania próbki krwi.4
USG brzucha – czy pozwoli ocenić zdrowie wątroby?
USG brzucha jest obrazowym badaniem diagnostycznym, które pozwala lekarzowi na ocenę narządów wewnętrznych. Badanie to umożliwia sprawdzenie czy wątroba ma prawidłowy kształt i wielkość.5
Dlaczego warto wykonywać kompleksowe badanie wątroby?
Kompleksowe badania wątroby stanowią ważny element dbania o zdrowie. Wątroba pełni wiele istotnych funkcji. Odpowiada za metabolizm wielu składników odżywczych, wpływa na wytwarzanie żółci, oczyszczanie organizmu oraz wspomaga pracę układu immunologicznego.6 Regularne badania pomagają w monitorowaniu jej stanu i wczesnym wykrywaniu potencjalnych problemów, dlatego warto się im poddawać systematycznie.
-
1
Korab T., Konsultacja: dr hab. A. Konturek prof. UJ, Dieta w chorobach wątroby, Szpital Miejski Specjalistyczny im. Narutowicza, Kraków: https://www.narutowicz.krakow.pl/uploaded/FSiBundleContentBlockBundleEntityBlockFilesElement/filePath/578/dieta-w-chorobach-watroby-wyd.ii.pdf
-
2
Zadbaj o wątrobę, PZH – Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, Red. Narodowy Fundusz Zdrowia, 2021: https://pacjent.gov.pl/archiwum/2021/zadbaj-o-watrobe [Dostęp online: 16.10.2024]
-
3
Coates P., Badania czynności wątroby, Medycyna Praktyczna – Lekarz Rodzinny 11/2011: https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/120195,badania-czynnosci-watroby,1 [Dostęp online: 16.10.2024]
-
4
Tomaszewski M., Próby wątrobowe, Medycyna Praktyczna, 2023: https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/51063,proby-watrobowe [Dostęp online: 31.10.2024]
-
5
Wiercińska M., USG jamy brzusznej: co wykrywa i jak się do niego przygotować?, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/301933,usg-jamy-brzusznej [Dostęp online: 16.10.2024]
-
6
Juszczyk J., Wątroba – gdzie się znajduje, budowa, funkcje, Medycyna Praktyczna, 2023: https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/50948,watroba-gdzie-sie-znajduje-budowa-funkcje [Dostęp online: 16.10.2024]