Jakie produkty spożywcze obciążają wątrobę?

Wątroba to jeden z najważniejszych organów w ciele człowieka. Odpowiedzialny jest za niezliczone procesy metaboliczne, detoksykację i produkcję niezbędnych substancji. Aby mogła skutecznie pełnić swoje funkcje, niezwykle ważne jest unikanie produktów, które mogą ją nadmiernie obciążać. Dowiedz się, czego nie lubi wątroba.

Jakie funkcje pełni wątroba?

Wątroba to największy gruczoł w organizmie człowieka, położony po prawej stronie jamy brzusznej, tuż pod przeponą. Do jej zadań należy m.in. oczyszczanie krwi z toksyn, metabolizowanie leków i alkoholu, produkcja żółci potrzebnej do trawienia tłuszczów, a także magazynowanie glukozy, witamin i żelaza. Bierze udział w syntezie białek, m.in. czynników krzepnięcia i reguluje poziom cholesterolu¹.

Wątroba charakteryzuje się dużymi zdolnościami regeneracyjnymi¹, ale – w obliczu tak wielu zadań – istnieje ryzyko jej przeciążenia. Zdrowa, lekko strawna dieta stanowi fundament dbania o jej kondycję.

Co obciąża wątrobę i czego nie jeść, by wesprzeć jej pracę?

Niewłaściwa dieta to jeden z głównych czynników ryzyka dla zdrowia wątroby. Założenia diety wątrobowej można sprowadzić do dwóch zasad: powinna być lekkostrawna i ograniczać tłuszcze – szczególnie nasycone i trans. Co obciąża wątrobę i z jakich konkretnie produktów warto zrezygnować?

Nadmiar cukru i słodzone napoje

Wysokie spożycie cukru, zwłaszcza w postaci fruktozy (często występującej w słodzonych napojach, syropie glukozowo-fruktozowym i przetworzonej żywności), negatywnie wpływa na kondycję wątroby. Nadmiar fruktozy jest metabolizowany głównie w tym narządzie i może prowadzić do zwiększonej syntezy tłuszczu, przyczyniając się do gromadzenia się trójglicerydów w komórkach wątroby².

Tłuszcze nasycone i tłuszcze trans

Dieta bogata w tłuszcze nasycone (znajdujące się głównie w czerwonym mięsie, pełnotłustych produktach mlecznych, maśle, smalcu) oraz tłuszcze trans (często obecne w produktach wysoko przetworzonych, takich jak fast foody, ciastka, herbatniki, gotowe dania) jest bardzo obciążająca dla wątroby².

Żywność wysokoprzetworzona i gotowe dania

Produkty wysoko przetworzone to często prawdziwe bomby kaloryczne, łączące w sobie nadmiar cukru, niezdrowych tłuszczów, soli i sztucznych dodatków. Ich spożycie sprzyja nadwadze i otyłości, które są silnymi czynnikami ryzyka dla wątroby. Gotowe dania, zupy instant, przekąski, fast foody – to wszystko obciąża wątrobę, zmuszając ją do intensywnej pracy przy metabolizowaniu licznych składników i detoksykacji².

Nadmierne ilości soli

Zbyt duża ilość soli prowadzi do zatrzymywania wody w organizmie i może wpływać na ciśnienie krwi. Dzienne spożycie soli, obejmujące sól z produktów i dosalanie potraw, powinno, według zaleceń ekspertów WHO, mieścić się w limicie 5 g³.

Alkohol

Alkohol jest jedną z najbardziej szkodliwych substancji dla wątroby. Jest metabolizowany głównie w wątrobie, która uczestniczy w jego rozkładzie i neutralizacji. Podczas utleniania alkoholu powstają toksyczne związki pośrednie – przede wszystkim aldehyd octowy – które mogą uszkadzać komórki wątrobowe i zaburzać ich funkcje. Proces ten obciąża hepatocyty, czyli podstawowe komórki wątroby oraz uruchamia reakcje zapalne i stres oksydacyjny.

Wątroba przez pewien czas radzi sobie z takimi obciążeniami, ale jej możliwości nie są nieograniczone. Im więcej alkoholu trafia do organizmu, tym większy wysiłek dla wątroby i tym większe ryzyko, że przestanie prawidłowo pracować⁴.

Sprawdź też:

Czego nie lubi wątroba i jak o nią zadbać?

Do dbania o wątrobę warto podejść w sposób holistyczny. Zmiany w jadłospisie to tylko jeden, choć najważniejszy, krok. Ważne są również nawyki, sposób przygotowywania posiłków i styl życia.

Wątroba nie lubi^2,5:

dodatkowych kilogramów – staraj się więc utrzymywać prawidłową masę ciała;
braku aktywności fizycznej – ruch wspiera metabolizm i pomaga w kontroli wagi;
smażonych potraw – częściej decyduj się na gotowanie na parze lub w wodzie, duszenie czy pieczenie bez dodatku tłuszczu;
podjadania, nieregularnych i obfitych posiłków – spożywaj mniejsze porcje, ale za to regularnie, najlepiej 4-5 razy dziennie o stałych porach.

Zamień to, co obciąża wątrobę, na zdrowsze alternatywy

Wiesz już, co szkodzi wątrobie, więc czas dowiedzieć się, jak wprowadzić korzystne zmiany w codziennej diecie. Zastąpienie niekorzystnych nawyków i produktów zdrowymi alternatywami pomoże Ci wesprzeć ten ważny organ i poprawi Twoje ogólne samopoczucie.

Pij wodę i ziołowe herbaty

Zamiast sięgać po napoje słodzone cukrem, syropem glukozowo-fruktozowym czy też po owocowe soki z dodatkiem cukru, wybierz czystą wodę. Jest ona najlepszym sposobem na nawodnienie organizmu i nie dostarcza zbędnych kalorii ani cukrów, które obciążają wątrobę. Doskonałą alternatywą są również herbaty ziołowe².

Wybieraj produkty pełnoziarniste

Zamiast jasnego pieczywa, białego ryżu czy słodkich płatków śniadaniowych, wybieraj produkty zbożowe z pełnego przemiału. Pieczywo razowe, grube kasze, brązowy ryż czy naturalne płatki owsiane są bogate w błonnik².

Słodkie przekąski zamień na owoce i orzechy

Zrezygnuj z batonów, ciastek, czekolad i innych słodyczy. Zamiast tego, sięgaj po świeże owoce, które dostarczają witamin, składników mineralnych i naturalnego błonnika. W umiarkowanych ilościach dobrym wyborem będą także orzechy (niesolone i nieprażone)².

Podkreśl smak potraw nie solą, a ziołami

Ogranicz dosalanie potraw i unikaj produktów o wysokiej zawartości sodu. Zamiast tego postaw na bogactwo aromatycznych ziół i naturalnych przypraw, takich jak oregano, bazylia, tymianek, majeranek, słodka papryka czy kurkuma².

Wybieraj zdrowe źródła tłuszczu i białka

Zrezygnuj z czerwonego mięsa na rzecz chudego drobiu. Ponadto włącz do diety ryby, szczególnie morskie (łosoś, śledź, makrela), które są bogate w kwasy omega-3. Nie zapominaj o korzystnych tłuszczach roślinnych, np. oliwie z oliwek czy oleju rzepakowym².

Redakcja Hepatil