Przeciążona wątroba - jak się objawia i jak jej pomóc?

Wątroba pracuje nieustannie, by zadbać o Twoje samopoczucie i zdrowie całego organizmu. Kiedy jednak jest przeciążona, może wysyłać subtelne sygnały. Dowiedz się, jak rozpoznać przeciążenie wątroby i jakie proste zmiany w codziennych nawykach żywieniowych mogą znacząco poprawić jej kondycję.

Gdzie znajduje się wątroba?

Wątroba to największy gruczoł w organizmie człowieka, należący do układu pokarmowego. U dorosłych waży przeciętnie 1300-1700 g (więcej u mężczyzn niż u kobiet), ale jej masa może wzrosnąć nawet o 800 g z powodu dużego ukrwienia. Znajduje się w prawym podżebrzu – pod przeponą, częściowo sięgając nadbrzusza i lewego podżebrza. U zdrowych dorosłych jest w całości schowana pod żebrami¹.

Za co odpowiada wątroba?

Wątroba pełni wiele ważnych funkcji, dlatego określana jest często jako „centralne laboratorium organizmu”. Uczestniczy w przemianie węglowodanów, tłuszczów i białek, reguluje gospodarkę energetyczną i pełni istotne funkcje ochronne. Do najważniejszych zadań wątroby należą¹:

gospodarka węglowodanami – wątroba wytwarza, magazynuje i uwalnia glukozę, dzięki czemu utrzymuje stabilny poziom cukru we krwi;
gospodarka tłuszczowa – przekształca węglowodany i białka w tłuszcze, syntetyzuje cholesterol, fosfolipidy i lipoproteiny oraz rozkłada lipidy do kwasów tłuszczowych;
gospodarka białkowa – produkuje większość białek osocza, w tym albuminy i czynniki krzepnięcia, wytwarza też aminokwasy oraz przetwarza produkty ich rozpadu, takie jak amoniak;
magazynowanie – przechowuje zapasy witamin (A, D, B12) i żelaza w formie związanej z ferrytyną;
detoksykacja – neutralizuje toksyny (np. alkohol, amoniak), metabolizuje leki i hormony, umożliwiając ich usunięcie z organizmu.

Jak dochodzi do przeciążenia wątroby?

Wątroba, jako centralny ośrodek metaboliczny organizmu, jest szczególnie narażona na przeciążenie w wyniku nadmiernej ekspozycji na różne substancje. Jednym z głównych czynników jest alkohol etylowy. Wątroba intensywnie trawi alkohol, a produkty tego metabolizmu, zwłaszcza aldehyd octowy, są toksyczne².

Pracę wątroby utrudnia też niewłaściwa dieta. Spożywanie nadmiernych ilości cukrów prostych, szczególnie fruktozy, oraz kwasów tłuszczowych nasyconych i trans prowadzi do nadmiernej syntezy tłuszczów w wątrobie i ich gromadzenia. Ten proces jest dodatkowo potęgowany przez niedostateczne spożycie błonnika pokarmowego oraz mikroelementów³.

Bez względu na przyczynę, długotrwałe przeciążanie wątroby może prowadzić do zaburzenia jej funkcji i zdolności do wykonywania codziennych zadań.

Sprawdź też:

Przeciążona wątroba – najczęstsze objawy

Przeciążona wątroba potrafi wysyłać inne, nieoczywiste sygnały. To właśnie te symptomy mogą wskazywać, że potrzebuje oddechu i wsparcia.

Przewlekłe zmęczenie i brak energii

Uczucie ciężkości, senność w ciągu dnia, trudności z koncentracją – to częste objawy przeciążonej wątroby. Jeśli mimo przespanej nocy czujesz się jak po maratonie, warto zastanowić się, czy Twoja wątroba nie pracuje na najwyższych obrotach^4,5.

Uczucie pełności i dyskomfort po jedzeniu

Przeciążona wątroba może dawać o sobie znać dyskomfortem w górnej części brzucha, zazwyczaj po prawej stronie. Charakterystyczne jest także uczucie pełności i odbijanie⁴.

Wzdęcia i gazy, mimo lekkiej diety

Nawracające uczucie wzdęcia, które nie ma wyraźnej przyczyny, może oznaczać, że organizm ma trudność z metabolizowaniem niektórych składników pokarmowych⁴.

Zmieniona kondycja skóry

Gdy wątroba nie radzi sobie z wykonywaniem codziennych zadań, możesz zauważyć to też na skórze. Cera staje się szara, ziemista, może też występować większa tendencja do wyprysków^4,5.

W jaki sposób odciążyć wątrobę? Sprawdzone sposoby na przeciążoną wątrobę

Wątroba to niezwykle ważny organ, pełniący setki funkcji w organizmie – od metabolizmu składników odżywczych, przez detoksykację, aż po produkcję żółci. Nic więc dziwnego, że jej przeciążenie odczuwa organizm. Coraz częściej problemem jest przeciążenie wynikające z niewłaściwej diety. Na szczęście, możesz wesprzeć pracę tego narządu, wprowadzając świadome zmiany w codziennym jadłospisie.

1. Powiedz „stop” cukrom prostym i fruktozie

Jednym z czynników przeciążających wątrobę są cukry proste, a zwłaszcza fruktoza. Wątroba metabolizuje fruktozę inaczej niż glukozę. Nadmiar tego cukru może prowadzić do nadmiernej syntezy tłuszczów i ich gromadzenia się w jej komórkach. Dlatego sprawdzaj skład produktów, ograniczając m.in. spożycie³:

słodzonych napojów, takich jak soki, napoje gazowane czy napoje energetyczne;
słodyczy i wyrobów cukierniczych, np. ciastek, czekolad, batonów czy pączków;
produktów wysoko przetworzonych – często zawierają ukryty cukier (np. syrop glukozowo-fruktozowy).

Zamiast tego postaw na owoce. Pamiętaj jednak, że i tu ważny jest umiar, ponieważ one również zawierają fruktozę.

2. Uważaj na tłuszcze – wybieraj mądrze

Nie wszystkie tłuszcze są dla wątroby jednakowo szkodliwe. Ważne jest ograniczenie tłuszczów nasyconych i tłuszczów trans, dlatego unikaj fast foodów, dań smażonych na głębokim tłuszczu, przetworzonego mięsa (np. parówki, kiełbasy), gotowych dań instant, margaryn utwardzonych.

Wybieraj zdrowe źródła tłuszczów, takie jak te zawarte w oliwie z oliwek, awokado, orzechach, nasionach (siemię lniane, nasiona chia). Sięgaj po tłuste ryby morskie (łosoś, makrela, sardynki), bogate w kwasy tłuszczowe omega-3³.

3. Sięgaj po produkty bogate w błonnik

Błonnik pokarmowy to Twój sprzymierzeniec w utrzymaniu zdrowej wątroby. Pomaga regulować poziom cukru i cholesterolu we krwi i wspiera zdrową florę bakteryjną jelit. Aby go dostarczyć, włącz do diety:

produkty pełnoziarniste, np. razowe pieczywo, makarony, ryż brązowy, kasze (gryczana, jęczmienna);
warzywa i owoce – spożywaj je w dużych ilościach, najlepiej w każdym posiłku, pamiętając o przewadze warzyw;
nasiona roślin strączkowych, takie jak fasola, soczewica czy ciecierzyca – to doskonałe źródło błonnika i białka.

4. Pamiętaj o regularności i umiarze

Nieregularne posiłki i objadanie się, zwłaszcza wieczorem, obciążają układ pokarmowy, w tym wątrobę. Postaraj się jeść regularnie, 4-5 mniejszych posiłków dziennie, co 3-4 godziny. Kontroluj wielkość porcji, aby nie dostarczać organizmowi nadmiernej ilości kalorii³.

5. Nawadniaj organizm, ale w odpowiedni sposób

Picie odpowiedniej ilości wody jest niezbędne dla wszystkich procesów metabolicznych, w tym dla pracy wątroby. Woda pomaga w eliminacji toksyn i transportowaniu składników odżywczych. Zamiast słodkich i gazowanych napojów, pij wodę – minimum 2 litry dziennie. Jeśli potrzebujesz dodatkowych walorów smakowych, możesz dodać do niej cytrynę lub sięgnąć po ziołową herbatę³.

Redakcja Hepatil

Przeciążona wątroba – jak się objawia i jak jej pomóc?